midgard/zeus.ugent.be
1
0
Fork 0
Code Issues Pull requests Projects Releases Packages Wiki Activity
zeus.ugent.be/content/blog/16-17/linux.md
Rien Maertens d88390b6cd
Verbeteringen
2017-02-02 16:05:00 +01:00

7.8 KiB
Raw Blame History

title created_at description author toc
Linux: hoe doe? 02-02-2017 Uitleg en tips voor iedereen die linux wil installeren. Rien true

Bij het begin van ieder schooljaar komt er een verse lading studentjes Informatica toe die in de lessen Computergebruik kennis maken met de wondere wereld van GNU/Linux. Velen onder hen worden geprikkeld door de onontgonnen mysteries van dit besturingssysteem en groeien een verlangen om zich de kunst van het Unix-tovenaarschap eigen te maken.

Deze blogpost dient als een leidraad voor de dappersten onder hen: zij die het pad naar de verlossing willen bewandelen en een eigen Linux-installatie tot leven willen wekken.

Enkele tips voor je begint

Probeer eerst in een virtuele machine

Als je nog geen ervaring hebt met het installeren van Linux start je best door eens te oefenen op een VM (virtuele machine). Zo komt niet alles in één keer op je af en kun je het installatieproces onder de knie krijgen zonder dat je jezelf in de problemen kunt brengen doordat je naast het OS installeren ook rekening moet houden met andere obstakels zoals een dualboot systeem opzetten.

Zit je vast? RTFM!

Read The Fucking Manual (of forum, of wiki). Krijg je een rare error, weet je niet wat de volgende stap is of weet je niet waar te beginnen? Panikeer niet onmiddellijk, ieder struikelblok is een kans om te leren. Foutmeldingen geven vaak een aanwijzing waar het probleem zou kunnen liggen, lees die dus goed. Indien dat geen verlichting brengt: zoek je specifiek probleem op. De kans is klein dat jij de eerste bent met hetzelfde probleem.

Enkele goede bronnen van informatie:

  • Google en DuckDuckGo zijn uw vriend!
  • De wiki of het forum van Arch Linux. Veel algemene concepten en problemen worden hier uitgelegd die toepasbaar zijn op veel andere distro's.
  • Een online manpage.

Kies een distro

Er zijn veel verschillende Linux-distributies, elk met een verschillende look & feel, moeilijkheidsgraad en ideologie. Voor beginners kan ik Linux Mint of Fedora aanraden. Wie al wat meer ervaring heeft en niet bang is van een terminal kan eens een kijkje nemen naar Arch Linux. Hier vind je uitleg over de courantste distro's en op distrowatch staan de meeste distributies met een korte uitleg.

1. Voorbereiding

Fix windows

Als je van plan bent een dualboot te doen (Linux en Windows op één machine) moet je rekening houden met het volgende:

  • Maak ruimte vrij op je harde schijf. Voor Linux is 20GB een goed begin. Als je zeker wilt zijn is 50GB zeker genoeg.
  • Schakel fast startup uit. Dit geeft op meerdere manieren problemen met Linux. Als je Windows-installatie op een SSD staat is het verschil in opstartsnelheid toch verwaarloosbaar.
  • Stel je hardwaretijd in op UTC.
  • Secure Boot: secure boot is een feature waarmee enkel goedgekeurde bestanden op je harde schijf kunnen gebruikt worden als bootloader: dit bestand wordt bij het opstarten als eerste aangesproken en heeft als taak het besturingssysteem in te laden. Indien je Linux wil kunnen opstarten zul je secure boot moeten uitschakelen of de bootloader in de BIOS moeten toevoegen als veilig. Je zoekt best voor jouw specifieke machine op hoe je dit doet.

Neem backups

Als je Linux installeert naast Windows (of andere belangrijke data op dezelfde machine), hou er dan rekening mee dat het kan mislopen. De installatie zelf zal niets kapotmaken, maar een ongelukje is snel gebeurd (je bent eventjes verstrooid en markeert de verkeerde partitie voor verwijdering). Neem daarom een backup van je belangrijkste bestanden op een externe harde schijf, andere laptop, de cloud ... Better safe than sorry.

2. Installatie

Kies een installatietutorial voor de distributie die je gekozen hebt. Probeer steeds alles te snappen voor je iets effectief doet.

Enkele concepten die vaak aan bod komen

Meestal blijven deze delen verborgen als je een installer gebruikt. Wanneer er iets fout loopt kan het misschien wel handig zijn om te weten wat er precies verkeerd loopt. Daarnaast is het ook gewoon handig om te weten hoe alles in zijn werk gaat.

UEFI en BIOS

Hier kan er enige verwarring rond ontstaan.

UEFI is het component waarmee het opstarten van je PC wordt geregeld, BIOS (ook legacy boot genoemd) is de voorganger van BIOS. Sinds 2014 hebben de meeste computers een combinatie van beide systemen, men spreekt dan ook wel van UEFI/BIOS.

Het grootste verschil tussen beide systemen is hoe ze booten en welk partitiesysteem ze ondersteunen:

  • BIOS ondersteund enkel het MBR-partitiesysteem (Master Boot Record). Bij het opstarten wordt er gekeken naar een paar specifieke sectoren op je harde schijf.
  • UEFI ondersteund het MBR- en GPT-partitiesysteem (GPT is de opvolger van MBR). Opstarten kan vanaf ieder UEFI-bestand (eindigend op .efi en in een EFS-partitie).

EFI en ESP

In de installers en tutorials zul je deze termen af en toe zien passeren. De ESP (EFI System Partition) is een speciale partitie, meestal geformatteerd in FAT32, waar UEFI de bootloaders uit gaat opstarten. In Linux is deze partitie meestal gemount onder /boot/ of /boot/EFI/.

De Windows-bootloader is hier ook geïnstalleerd. Als je deze partitie dus verwijderd, zul je niet meer in Windows kunnen opstarten (er zijn manieren om dit te fixen, maar het is meestal simpeler om Windows opnieuw te installeren). Het kan geen kwaad om hier extra bootloaders te installeren (meer zelfs, het is de bedoeling). Maar wees extra voorzichtig en weet wat je doet.

Bootloaders

Bootloaders zijn een soort programma's die de taak hebben om een besturingssysteem in te laden wanneer je computer wordt opgestart. Wanneer je Linux installeert heb je keuze tussen verschillende bootloaders: grub, grub2, refind, syslinux of andere. Bootloaders kunnen ingesteld worden zodat je tijdens het opstarten kunt kiezen welk besturingssysteem er wordt opstart: Windows of Linux. Sommige bootloaders detecteren automatisch wat de verschillende keuzes zijn, maar meestal moet je die zelf configureren of doet de installer dat voor jouw.

Secure boot

TODO

3. Na de installatie

Als alles goed is gegaan heb je normaal een werkende Linux installatie. Proficiat! Wat je nu nog kunt doen:

  • Mount automatisch bij het opstarten je Windows partities in Linux
  • Ricing, het eeuwigdurende pimpen van je Linux-installatie. Kom gerust eens langs in de Zeus kelder om installatie te showen en om tips en tricks te vragen.
  • Backups maken van je huidige installatie, die je kunt terugzetten wanneer je je installatie breekt (vroeger of later is dit sowieso het geval).
  • Je installatie showen aan je vrienden, ouders, grootmoeder, proffen, buren ... om te tonen wat voor een badass computergoochelaar je wel niet bent.